Nghị quyết xử lý nợ xấu sẽ hồi sinh hàng trăm dự án ‘trùm mền’?

Lãi suất, dự án “trùm mền”… có thể giảm

Theo báo cáo mà Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng trình bày trước Quốc hội, tính đến cuối năm 2016, nếu tính tổng cả nợ xấu nội bảng, nợ có nguy cơ tiềm ẩn và nợ bán cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) chưa được xử lý thì tổng nợ xấu trong toàn hệ thống là 10,08%, tương đương khoảng 600.000 tỉ đồng.

Do vậy, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho rằng, việc xử lý nợ xấu sẽ giúp giảm chi phí tài chính của các tổ chức tín dụng, giảm lãi suất vay, đồng thời bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

Theo thông tin từ ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Tp.HCM, nợ xấu bao gồm hơn 90.000 tỉ đồng nợ đọng xây dựng cơ bản trong nhiều năm qua và có liên quan mật thiết đến thị trường bất động sản và các ngành có liên quan đến lĩnh vực này. Ông Châu cho rằng, đây chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng ‘trùm mền’ của nhiều dự án bất động sản. Chỉ tính riêng Tp.HCM, số dự án ngừng triển khai đã lên tới 500 dự án. Vì vậy, khi nghị quyết về nợ xấu được triển khai, những dự án này có thể được khai thông và làm sống lại.

Tương tự, TS Trần Hoàng Ngân, chuyên gia tài chính ngân hàng và là đại biểu Quốc hội của đoàn Tp.HCM cũng nhận định, vấn đề quan trọng nhất là nghị quyết về xử lý nợ xấu sẽ tác động lên nền kinh tế nói chung, giúp giảm chi phí xã hội đồng thời hỗ trợ giảm lãi suất ngân hàng. Điều quan trọng nữa là nghị quyết sẽ giúp làm lưu động hóa các tài sản bất động. Đây là các tài sản xưa nay không thể xử lý, không chuyển nhượng, không thanh lý… mà nằm ì một chỗ.

Ông Ngân cho rằng, có thể coi nghị quyết xử lý nợ xấu như là tia sáng cho thị trường bất động sản, giúp giảm bớt sự dở dang của các công trình. Khi những tòa nhà ‘đắp chiếu’ dần bị loại bỏ thì sự lãng phí của toàn xã hội cũng sẽ được giải phóng. “Theo tính toán của tôi thì lãi suất sẽ giảm khoảng 1% nên cả doanh nghiệp, người đi vay và ngân hàng đều có lợi. Hơn nữa, việc thông qua nghị quyết về xử lý nợ xấu cũng làm tăng thêm niềm tin của nhà đầu tư, giúp lãi suất thị trường mềm hơn, từ đó hỗ trợ cho cả thị trường chứng khoán, ông Ngân nói.

TGĐ của một ngân hàng thương mại cổ phần cũng từng đánh giá, lâu nay nợ xấu được tính vào cơ cấu lãi vay, tức là người vay tiền hiện nay phải gánh cả trách nhiệm cho những khoản nợ xấu của ngân hàng. Do đó nếu giảm được chi phí dự phòng rủi ro cho những khoản vay này thì đương nhiên sẽ có điều kiện để hạ lãi suất.

Không phải cây đũa thần

Mặc dù không phủ nhận nghị quyết về xử lý nợ xấu là cần thiết nhưng theo nhiều chuyên gia nó không phải là cây đũa thần, không phải chìa khóa vạn năng. Bởi việc để bán được những khoản nợ xấu “khủng” đang ám ảnh nhiều ngân hàng không phải là điều dễ dàng.

Chưa kể, nghị quyết sẽ trao thẩm quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu cho các tổ chức tín dụng. Đây chính là một vướng mắc gây khó khăn cho việc giải quyết các khoản nợ xấu hiện nay.

Tuy nhiên, theo ông Trương Anh Tú, GĐ kinh doanh của Công ty BĐS Phúc Khang thì Nghị quyết xử lý nợ xấu vẫn có mặt tích cực là ngân hàng được chủ động trong việc thu hồi nợ xấu, chỉ có điều vẫn có khả năng nảy sinh các đơn thưa kiện từ phía khách hàng. Bởi chắc chắn sẽ có những khách hàng vì tiếc của mà phủ nhận toàn bộ quá trình thông báo nợ xấu mà ngân hàng đã thực hiện.

Do vậy, ông Tú cho rằng, để tránh các phát sinh kiện tụng giữa ngân hàng và khách hàng có nợ xấu thì việc thực hiện quy trình giao dịch xử lý nợ xấu một cách chặt chẽ, chi tiết và cụ thể là điều cần thiết. Chẳng hạn, phải quy định thời gian thông báo đòi nợ qua đường bưu điện được thực hiện mấy lần, mỗi lần cách nhau bao lâu…”Nếu không thực hiện quy trình xử lý nợ xấu giữa ngân hàng và khách hàng một cách minh bạch thì tài sản mà khách hàng đã thế chấp cho ngân hàng có thể sẽ bị bán thấp hơn giá trị thực”, ông Tú nhận định.

Đồng tình với quan điểm này, một số chuyên gia cũng có ý kiến cho rằng, việc thông qua nghị quyết xử lý nợ xấu chỉ để tháo gỡ nút thắt, hỗ trợ cho xử lý tài sản thế chấp cầm cố thuận lợi hơn, minh bạch hơn chứ không phải để xóa nợ xấu ngân hàng. Nghĩa là nếu muốn thực sự ‘khỏe mạnh’ thì bản thân các ngân hàng phải tự nâng cao chất lượng tín dụng, cơ cấu lại hệ thống.

Về vấn đề này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng cũng khẳng định, nội dung trong nghị quyết của Quốc hội có nêu tới năm 2020 sẽ đưa tỉ lệ nợ xấu xuống dưới 3%. Để đạt được mục tiêu này, sau khi ban hành nghị quyết xử lý nợ xấu, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiến hành các biện pháp quyết liệt, thực hiện một cách đồng bộ, trong đó sẽ nâng cao năng lực quản trị điều hành của các tổ chức tín dụng, tăng cường thanh tra, giám sát trong thực hiện các biện pháp an toàn tín dụng trong hoạt động tín dụng, cho vay.

Một số điểm đáng chú ý của nghị quyết

Nghị quyết xử lý nợ xấu vừa được Quốc hội thông qua có một số điểm đáng lưu ý là:

Các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu phải công khai, minh bạch, theo quy định của pháp luật; đưa ra mức giá bán phù hợp với giá thị trường nhưng có thể cao hơn hoặc thấp hơn dư nợ gốc của khoản nợ.

Các tổ chức mua bán, xử lý nợ xấu được bán nợ xấu cho pháp nhân, cá nhân, trong đó gồm cả pháp nhân, cá nhân không có chức năng kinh doanh mua bán nợ.

Bên mua khoản nợ có nguồn gốc từ khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mà tài sản bảo đảm của khoản nợ đó là quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất hoặc tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai thì được quyền nhận thế chấp, đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai là tài sản bảo đảm của khoản nợ đã mua.

Nội dung Nghị quyết cũng yêu cầu không được sử dụng ngân sách nhà nước để xử lý nợ xấu. Ngoài ra, nợ xấu quy định tại nghị quyết này là các khoản nợ hình thành trước ngày 15/8/2017.

Với mục tiêu tăng dư nợ cho vay bình quân khoảng 16%, dự kiến khoản nợ xấu phát sinh thêm trong 5 năm tới (2017-2022) vào khoảng 350.000 tỉ đồng. Để có thể đạt mục tiêu duy trì nợ xấu dưới 3% thì tổng số nợ xấu cần xử lý trong 5 năm tới là 640.000 tỉ đồng, nghĩa là như trung bình mỗi năm số nợ xấu cần xử lý vào khoảng 130.000 tỉ đồng.

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng
(Theo Tiền Phong Online)